Trước mắt chỉ áp dụng đối với các lô hàng XK sang thị trường Hàn Quốc, Trung Quốc. Song nhiều DN chưa thực sự sẵn sàng cho việc triển khai này.

Thuận lợi với cách làm hiện tại

Công ty CP XNK Thủy sản Hợp Tấn chuyên XK bạch tuộc, mực sang thị trường Hàn Quốc với tần suất khoảng 15-20 lô hàng/tháng. Tương ứng với đó, mỗi tháng DN cần xin cấp 15-20 chứng thư đi kèm hàng XK. Theo đại diện Phòng Quản lý chất lượng của Công ty, hiện nay mỗi lần xin cấp chứng thư, DN chỉ cần nộp đầy đủ hồ sơ lên Trung tâm Chất lượng Nông lâm thủy sản vùng IV, Cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản (Nafiqad), Bộ NN&PTNT, sau 1-2 ngày là nhận được chứng thư. Quá trình làm việc khá nhanh chóng, tiện lợi.

Chia sẻ với phóng viên Báo Hải quan, bà Hồ Bảo Trân, nhân viên Phòng Quản lý chất lượng, Công ty TNHH Hai thành viên 404 cho biết: DN này chuyên XK chả cá vào thị trường Hàn Quốc và cá tra vào thị trường EU, Trung Đông… Tương ứng với số lô hàng XK đi, trung bình mỗi tháng DN cần xin cấp khoảng 30 chứng thư. Nếu hồ sơ chính xác, đầy đủ, với lô hàng XK đi các thị trường gần, quãng đường ngắn như Hàn Quốc, DN sẽ được cấp sau 1-2 ngày kể từ khi nộp hồ sơ và với lô hàng XK đi các thị trường xa hơn như Trung Đông thì thời gian khoảng 2-3 ngày.

Đề cập tới vấn đề này, theo đại diện nhân viên thường xuyên làm thủ tục xin cấp chứng thư cho lô hàng thủy sản XK của Công ty CP Chế biến thủy sản XNK Âu Vững I (DN thường xuyên XK mặt hàng tôm đông lạnh sang nhiều thị trường như Trung Quốc, Hàn Quốc, EU… với tần suất tháng cao điểm lên tới 30-40 lô hàng), thời gian từ khi nộp hồ sơ cho tới khi nhận chứng thư của Công ty chỉ trong vòng nửa ngày, thậm chí vài tiếng đồng hồ. “Hiện nay, khi xin cấp chứng thư, DN không đem nộp hồ sơ giấy trực tiếp mà chỉ cần scan hồ sơ gửi cho Trung tâm Chất lượng Nông lâm thủy sản vùng 5, Nafiqad và chờ phản hồi. Nếu hồ sơ có sai sót, cần chỉnh sửa bổ sung, Trung tâm sẽ thông báo tới DN qua email để DN điều chỉnh. Trong trường hợp hồ sơ hợp lệ, không sai sót gì, việc cấp chứng thư diễn ra khá nhanh chóng”, vị đại diện này nhấn mạnh.

Mong được tập huấn thêm

Trên thực tế, từ cuối tháng 12-2015, khoảng trên 20 DN có tần suất XK, xin cấp chứng thư cho hàng thủy sản XK lớn đã được cơ quan chức năng đào tạo tập huấn sử dụng phần mềm thử nghiệm NSW. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, sát mốc áp dụng thí điểm, không ít DN vẫn cảm thấy khá băn khoăn, thậm chí DN còn muốn lùi lại sau ngày 1-4 để được tập huấn, chuẩn bị kỹ càng hơn. Theo bà Trân, sau lần tập huấn từ cuối tháng 12-2015, nhân viên của DN chỉ nắm được những yếu tố cơ bản. Hiện nay, DN mới hoàn thành đăng ký chữ ký số và tài khoản trên Cổng thông tin một cửa Quốc gia. Dự kiến, nếu áp dụng thí điểm NSW từ ngày 1-4, DN sẽ rất lúng túng, không tránh được sai sót.

Đồng quan điểm này, đại diện Công ty CP Chế biến thủy sản XNK Âu Vững I cho hay: Trên thực tế trong quá trình tập huấn, nhân viên tham gia cảm thấy còn nhiều vấn đề bất cập chưa tháo gỡ được. Điển hình như hệ thống phần mềm vẫn trục trặc, có thể dễ dàng xảy ra lỗi như khai báo không thành công, mạng bận không thể truy cập hệ thống… Đáng chú ý là, có những nội dung khi nhân viên của DN hỏi, ngay cả đại diện đơn vị viết phần mềm cũng không giải thích được thỏa đáng. Lý do có lẽ bởi người viết phần mềm chưa thực sự hiểu đầy đủ quy trình cũng như nội dung của việc cấp chứng thư cho hàng thủy sản XK.

Ngoài ra, một trong những vấn đề khó giải quyết là mặc dù cùng XK hàng thủy sản sang một số thị trường như Trung Quốc hay Hàn Quốc, tuy nhiên trong quá trình xin cấp chứng thư, ngoài áp dụng theo mẫu chung, nhiều trường hợp khách hàng sẽ có những yêu cầu đặc thù với DN. Điển hình như có trường hợp hàng XK đi, song khách yêu cầu phải có thêm chứng nhận xét nghiệm chỉ tiêu vi sinh, hóa học đi kèm. Đối với việc cấp chứng thư như hiện tại, DN muốn bổ sung khá đơn giản. Tuy nhiên, với cấp chứng thư điện tử do đã thiết kế theo mẫu chung, việc bổ sung rất khó khăn, thậm chí không thể giải quyết.

Hầu hết DN được phóng viên Báo Hải quan phỏng vấn đều khẳng định về lâu dài, DN đánh giá cao những lợi ích mà NSW đem lại, song ở thời điểm hiện tại, DN chưa thực sự sẵn sàng áp dụng. DN mong muốn sẽ có thêm cơ hội được tập huấn, trao đổi trực tiếp với cơ quan chức năng về những khúc mắc còn tồn tại, trên cơ sở đó góp phần để hệ thống hoàn thiện hơn.

Theo đại diện Nafiqad, việc áp dụng NSW nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, DN trong việc giải quyết nhanh chóng hồ sơ thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian, chi phí, thủ tục thông quan hàng hóa… Tuy nhiên đây là việc làm mới, trên thực tế còn gặp nhiều khó khăn trong giai đoạn đầu triển khai áp dụng, do vậy rất cần sự phối hợp tích cực từ phía DN và các đơn vị liên quan để từng bước hoàn thiện và thực hiện hiệu quả. 

Thanh Nguyễn
Nguồn: Báo Hải quan điện tử