Tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may năm 2020 giảm 4 tỷ USD so với năm 2019 vì đại dịch Covid-19. Để vực dậy ngành, nhiều doanh nghiệp đã lên kế hoạch đầu tư dự án mới trong năm 2021.

Doanh nghiệp dệt may mong muốn được tiếp cận vốn thuận lợi để mở rộng đầu tư sản xuất    Ảnh: Đức Thanh

Khởi động

Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh, ông Trần Tiến Hưng vừa ký Quyết định số 168/QĐ-UBND về chủ trương đầu tư Dự án Nhà máy sợi Nghệ Tĩnh tại Cụm công nghiệp Nam Hồng (thị xã Hồng Lĩnh). Dự án do Công ty cổ phần Sợi Nghệ Tĩnh làm chủ đầu tư, chuyên sản xuất sợi OE phục vụ công nghiệp may mặc, công suất 18.720 tấn/năm, xây dựng trên diện tích 5,4 ha, với tổng vốn đầu tư 600 tỷ đồng.

Dự án sẽ được triển khai theo 3 giai đoạn. Theo đó, giai đoạn I sẽ khởi công ngay trong năm 2021, vốn gần 300 tỷ đồng, dự kiến đưa vào hoạt động cuối năm 2022. Giai đoạn II và III có mức đầu tư 300 tỷ đồng, hoàn thành toàn bộ Dự án vào cuối năm 2024.

Sợi Hà Tĩnh không phải là dự án hiếm hoi được triển khai trong năm 2021. Sau một năm doanh nghiệp trong ngành dệt may chịu nhiều thiệt hại bởi dịch bệnh, xuất khẩu sụt giảm, nhiều đơn vị không cán đích mục tiêu đề ra, các dự án đầu tư trong ngành được các doanh nghiệp tạm thời dừng lại để dồn nguồn lực đối phó với dịch bệnh, thì nay là thời điểm xuống vốn đầu tư nhằm đón cơ hội thị trường.

Năm 2021 là thời điểm được các doanh nghiệp nhận định là bước vào chu kỳ đầu tư mới, đặc biệt khi dịch bệnh được kiểm soát ở quy mô toàn cầu, thúc đẩy tăng trưởng cầu hàng dệt may. Ngoài ra, một số dự án sợi, vải có vốn FDI cũng trong thời kỳ hoàn thành đầu tư, đi vào sản xuất.

Trong đó, Dự án của Công ty TNHH Texhong Dệt Kim (Hồng Kông), đầu tư Nhà máy Dệt kim tại Khu công nghiệp Texhong Hải Hà (Quảng Ninh), với tổng vốn 214 triệu USD sẽ hoàn thành vào cuối năm 2021.

Công suất thiết kế của dự án này là 82.500 tấn/năm (tương đương 375 triệu m2) vải dệt kim nhuộm. Trong đó, giai đoạn I mỗi năm cung cấp khoảng 150 triệu m2 vải dệt kim nhuộm; giai đoạn II cung cấp thêm khoảng 225 triệu m2 vải dệt kim nhuộm. Cuối năm nay, giai đoạn I của Dự án sẽ đi vào hoạt động, giai đoạn II sẽ được hoàn thiện và đi vào vận hành sau đó 20 tháng.

Khép kín chuỗi cung ứng

Ngành dệt may đã đạt được mức tăng trưởng xuất khẩu thần tốc trong 2 thập kỷ qua. Năm 2016, xuất khẩu mới đạt 28,1 tỷ USD, thì chỉ sau 3 năm, đến năm 2019 đã đạt 39 tỷ USD. Tại thời điểm này, năng lực sản xuất, cung ứng của ngành dệt may có trị giá đến 45 tỷ USD.

Đặc biệt, xuất siêu có sự cải thiện đáng kể: năm 2016 đạt 11,1 tỷ USD, năm 2019 đạt 16,9 tỷ USD. Kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam từ vị trí thứ 4 thế giới, sau Trung Quốc, Bangladesh, Ấn Độ (năm 2016), thì đến năm 2019 đã vượt lên trên Ấn Độ, đứng thứ 3 thế giới.

Quy mô ngành không ngừng được mở rộng là nhờ vào các dự án đầu tư do doanh nghiệp triển khai, đặc biệt là khối doanh nghiệp FDI vốn đang nắm giữ 70% trong tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành.

Theo đánh giá của Tổng cục Thống kê, ngành dệt may có tốc độ tăng trưởng tương đối cao, số lượng doanh nghiệp tiếp tục tăng qua các năm. Số doanh nghiệp hiện nay là 7.000, sử dụng 3 triệu lao động, nhưng nguyên liệu xơ sợi, đặc biệt là vải vẫn đang phụ thuộc nhập khẩu từ Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc…

Vì lẽ đó, dù Việt Nam đã tham gia 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó 14 FTA đã có hiệu lực, mở ra cơ hội ưu đãi thuế với hàng dệt may xuất khẩu, nhưng hầu hết doanh nghiệp chưa tận dụng được vì không thỏa mãn tiêu chuẩn về quy tắc xuất xứ theo cam kết trong các FTA. Đơn cử, với CPTPP, sản phẩm xuất khẩu phải thỏa mãn được xuất xứ từ vải trở đi, với EVFTA là từ sợi trở đi.

“Dệt may vẫn đứng ở cuối trong chuỗi giá trị sản xuất, mạnh nhất về khâu may và yếu nhất ở khâu sản xuất vải, thành thử nhập khẩu vải lên tới 13,8 tỷ USD (năm 2019). Năm 2020 sụt giảm do dịch, quanh mức 11,7 tỷ USD. Sản xuất sợi đã mạnh lên trong những năm gần đây, nhưng nhiều chủng loại sợi vẫn thiếu, đang phải nhập khẩu gần 2 tỷ USD năm 2020”, ông Trương Văn Cẩm, Phó chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) nói.

Mục tiêu đến năm 2025, xuất khẩu ngành sẽ đạt 55 tỷ USD, với các sản phẩm chính gồm xơ, sợi các loại đạt 4.000 tấn, vải đạt 3.500 triệu m2, may hơn 8,5 triệu sản phẩm. Giá trị thặng dư thương mại đến năm 2025 sẽ phấn đấu đạt 33 tỷ USD, tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021 – 2025 khoảng 11,6%.

Muốn cán đích giai đoạn tới, theo ông Cẩm, với những doanh nghiệp đã quyết định đầu tư các dự án lớn, đặc biệt là dự án thượng nguồn để chủ động nguyên phụ liệu, đáp ứng quy tắc xuất xứ trong các FTA, rất cần được Nhà nước hỗ trợ về vay vốn, ưu đãi lãi suất.

Sau một năm khó khăn, sản xuất, kinh doanh hiệu quả thấp, các dự án đầu tư của dệt may, nhất là đầu tư sản xuất sợi, vải không còn được thứ tự ưu tiên cao, tiếp cận vốn khó.

“Để các dự án đầu tư tăng năng lực sản xuất được triển khai đúng tiến độ, điều doanh nghiệp cần nhất lúc này là được hỗ trợ thông qua chính sách giảm lãi suất vay dài hạn, vì năm 2021 bắt đầu vào chu kỳ đầu tư đáp ứng các yêu cầu mới, khi dịch bệnh được khống chế, đặc biệt nhắm vào các dự án đầu tư sản xuất nguyên liệu phục vụ đáp ứng quy tắc xuất xứ của các FTA”, đại diện Vitas đề nghị.