Theo Bộ GTVT, việc đầu tư dự án QL1A đoạn Hà Nội – TPHCM dài trên 1.700km, đã và đang được nâng cấp. Bộ GTVT đã xây dựng đề án cụ thể về cơ chế huy động vốn và cách thức thực hiện đúng tiến độ. Ngoài việc đầu tư từ nguồn vốn ngân sách, còn có các nguồn vốn xã hội. Vấn đề đặt ra là các nguồn vốn ngoài xã hội thì được thu phí hoàn vốn.

Theo quy định, các trạm thu phí phải cách nhau 70km. Chính phủ đề xuất các dự án BOT không quá 25 năm. Trong khi đó có những đoạn mật độ xe lớn, nếu đặt trạm thu phí dao động từ 30-40km sẽ thu cao nhất gấp 3,5 lần.

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường cho biết, trên tổng số 1.700km của QL1, thì vốn BOT sẽ đầu tư 1.000km, Nhà nước đầu tư 700km. Như vậy sẽ góp phần giảm gánh nặng ngân sách cũng như của nhà đầu tư. Ông Trường khẳng định, không có chuyện dày đặc các trạm thu phí dọc tuyến QL1A. Theo tính toán, nếu đặt 70km/1 trạm thu phí thì toàn tuyến chỉ khoảng 21 trạm.

Trả lời câu hỏi của cơ quan báo chí về vấn đề tại sao không xây dựng một tuyến đường mới, khác biệt với tuyến cũ thì người dân sẽ trả tiền theo đường tốt phí cao, đường xấu phí thấp, ông Trường cho rằng: Nếu đầu tư nâng cấp QL1A là 120.000 tỉ đồng, sẽ rất tốn kém nên phải đưa ra phương thức Nhà nước và nhân dân cùng làm. Nếu như thế thì phải thu phí để hoàn vốn cho nhà đầu tư. Còn nếu để Nhà nước đầu tư thì phải đến sau năm 2020 mới có thể đầu tư được.

Thêm phí nhưng không… khó khăn

Cũng theo lãnh đạo của Bộ GTVT, việc thu phí BOT không làm tăng khó khăn cho DN mà DN còn được nhiều thứ hơn khi tuyến đường này được nâng cấp mở rộng. Khi xây dựng được đường cao tốc Bắc-Nam thì lúc đó sẽ thu phí trên đoạn đường này, còn giờ chỉ có mỗi tuyến đường bộ Bắc-Nam thì phải tận dụng nâng cấp trên tuyến đường này.

“Quỹ đường bộ không sử dụng để duy tu các tuyến đường BOT, chỉ duy tu các tuyến đường do Nhà nước đầu tư, do đó không có chuyện phí chồng phí” – Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường nói.

Như vậy, Bộ GTVT đang có chủ trương tạo ra một loại phí mới khác tên với “phí bảo trì đường bộ” đã có hiệu lực từ 1.1.2013. Thực tế, người dân đã phải đóng phí để được “đi ra đường” bởi chủ trương của Bộ GTVT thu phí bảo trì đường bộ qua đầu phương tiện. Song, hiện bộ vẫn triển khai kêu gọi xã hội hóa đầu tư cơ sở hạ tầng và cho các nhà đầu tư thu phí hoàn vốn công trình thì khác nào việc “phí chồng phí”.

Việc trả lời của Bộ GTVT về việc cho rằng Quỹ bảo trì đường bộ không để duy tu các tuyến đường BOT chưa thuyết phục dư luận. Thực tế, khi người dân có phương tiện giao thông đã phải nộp phí Quỹ bảo trì đường bộ – có nghĩa người dân đã nộp phí để nhà nước sử dụng nguồn tiền này duy tu, bảo trì hệ thống đường bộ. Trong khi đó, khi người dân tham gia giao thông đi qua đoạn đường được đầu tư BOT thì lại một lần nữa phải nộp phí bảo trì đường bộ cho đoạn đường đó, điều này cũng có nghĩa dân nộp 2 lần phí để “được đi ra đường”.