Luật Đầu tư 2020 được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Chín có nhiều điểm mới như: khắc phục sự chồng chéo giữa các luật liên quan đến lĩnh vực đầu tư, kinh doanh; tiếp tục cắt giảm một số ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; bổ sung nhóm quy định về ngành, nghề và địa bàn ưu đãi đầu tư; đơn giản hóa thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư và thực hiện dự án đầu tư… Luật mới có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2021 sẽ tạo cơ chế, chính sách đầu tư đủ sức hấp dẫn; đồng thời, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với lĩnh vực này.
Khắc phục sự chồng chéo với các luật liên quan
Gồm 7 chương, 77 điều và 4 phụ lục, Luật Đầu tư 2020 được ban hành với mục tiêu tổng thể là nhằm tiếp tục tạo dựng môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, minh bạch, bình đẳng, an toàn và thân thiện cho mọi người dân, doanh nghiệp; đồng thời, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động đầu tư kinh doanh.
Những nội dung chủ yếu của Luật gồm: nguyên tắc áp dụng Luật Đầu tư và các luật có liên quan; ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh và ngành, nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện; các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư; thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư và thực hiện dự án đầu tư; về quản lý nhà nước và đảm bảo an ninh, quốc phòng.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Vũ Đại Thắng cho biết, nhằm khắc phục những bất cập, chồng chéo giữa Luật Đầu tư với các luật liên quan đến đầu tư kinh doanh, Luật đã bổ sung Điều 4 nhằm phân định rõ phạm vi điều chỉnh, nguyên tắc áp dụng; đồng thời, sửa đổi, bổ sung 10 nhóm quy định trong Luật Đầu tư 2014 để bảo đảm tính thống nhất với các luật liên quan đến đất đai, thuế và sửa đổi 6 luật khác để đồng bộ với quy định của Luật Đầu tư 2020 gồm: Luật Bảo vệ môi trường, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Quy hoạch đô thị, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật Điện ảnh.
Điểm đáng chú ý của Luật là sửa đổi, bổ sung nhiều quy định nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả thu hút nguồn lực đầu tư trong nước và nước ngoài phù hợp với quy hoạch, định hướng phát triển ngành, lĩnh vực, địa bàn trên cơ sở bảo đảm an ninh, quốc phòng, phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Cụ thể, Luật sửa đổi, bổ sung một số quy định về ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh và ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện như: bổ sung "kinh doanh dịch vụ đòi nợ" vào Danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh; sửa đổi, bổ sung quy định tại các Phụ lục I, II, III về cấm đầu tư kinh doanh các chất ma túy, hóa chất, khoáng vật độc hại và động, thực vật hoang dã cho phù hợp với tình hình thực tế và yêu cầu quản lý nhà nước đối với sản phẩm này theo quy định của pháp luật và điêu ước quốc tế có liên quan. Bên cạnh đó, Luật tiếp tục cắt giảm một số ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện không cần thiết, bất hợp lý, gây cản trở quá trình gia nhập thị trường của người dân, doanh nghiệp (gồm 22 ngành, nghề quy định tại Phụ lục IV).
Nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 50/NQ-TW của Bộ Chính trị, góp phần nâng cao tính minh bạch, khả thi trong việc áp dụng cam kết về mở cửa thị trường của Việt Nam theo các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, Luật quy định Danh mục ngành, nghề tiếp cận thị trường có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài. Danh mục này gồm hai nhóm: những ngành, nghề nhà đầu tư nước ngoài chưa được tiếp cận thị trường và những ngành, nghề nhà đầu tư nước ngoài được tiếp cận thị trường có điều kiện. Đây là cách tiếp cận "chọn – bỏ", theo đó, ngoài danh mục này, nhà đầu tư nước ngoài được áp dụng điều kiện tiếp cận thị trường như quy định đối với nhà đầu tư trong nước.