Bỏ sót đối tượng chịu thuế

Theo quy định tại Điều 2 dự thảo, đối tượng chịu thuế gồm hàng hóa xuất nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam; hàng hóa xuất khẩu từ thị trường trong nước vào khu phi thuế quan, hàng nhập khẩu từ khu phi thuế quan vào thị trường trong nước. Tuy nhiên, trên thực tế phát sinh nhiều trường hợp khác thuộc đối tượng chịu thuế mà vẫn chưa được đề cập tại dự thảo này.

Cụ thể, hàng hóa mua bán giữa doanh nghiệp Việt Nam với tổ chức, cá nhân nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam và được thương nhân nước ngoài chỉ định giao, nhận hàng hóa với doanh nghiệp khác tại Việt Nam. Theo quy định hiện hành, các doanh nghiệp khi thực hiện loại hình này phải mở tờ khai xuất nhập khẩu và áp dụng chính sách thuế đầy đủ tại thời điểm đăng ký tờ khai. Bên cạnh đó, Điều 77 Thông tư số 38/2015/TT-BTC cũng xác định, hàng hóa do các doanh nghiệp chế xuất thực hiện quyền nhập khẩu, quyền phân phối cũng phải nộp đầy đủ thuế như đối với các doanh nghiệp thông thường khác.

Không chỉ thiếu quy định về đối tượng chịu thuế, dự thảo còn chưa xác định cụ thể phạm vi, đối tượng áp dụng đối với từng loại thuế được sử dụng trong xuất khẩu, nhập khẩu. Dự thảo mới chỉ điểm tên các loại thế như thuế theo tỷ lệ phần trăm, thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp cũng như căn cứ tính các loại thuế này mà chưa quy định mỗi loại thuế sẽ được áp dụng trong trường hợp nào hay với các loại mặt hàng nào. Nhiều chuyên gia cho rằng, điều này sẽ khiến cho các đối tượng chịu tác động khó hình dung về cách tính thuế đối với mỗi mặt hàng mà mình sẽ xuất khẩu, nhập khẩu.

Rõ ràng, đây là một chế định quan trọng, trong trường hợp không thể quy định chi tiết thì ít nhất những nội dung cơ bản, mang tính nguyên tắc cho việc xác định phạm vi, đối tượng áp dụng của từng loại thuế cũng cần được ghi nhận trong dự thảo.

Hàng nhập tạo tài sản cố định

Theo khoản 9 Điều 11 dự thảo, hàng hóa nhập khẩu tạo tài sản cố định của dự án ưu đãi đầu tư được miễn thuế bao gồm máy móc, thiết bị, linh kiện, chi tiết, bộ phận rời, phụ tùng để lắp ráp hoặc sử dụng đồng bộ với máy móc, thiết bị; nguyên liệu, vật tư dùng để chế tạo máy móc, thiết bị hoặc để chế tạo linh liện, chi tiết, bộ phận rời, phụ tùng; phương tiện vận tải chuyên dùng trong dây chuyền công nghệ sử dụng trực tiếp cho hoạt động sản xuất của dự án, không đăng ký lưu thông trên hệ thống giao thông công cộng; vật tư xây dựng trong nước chưa sản xuất được.

Đại diện Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho rằng, quy định trên chưa minh bạch, cụ thể, có thể gây khó khăn cho các đối tượng áp dụng về cách hiểu, như không rõ có phải đáp ứng hết các điều kiện đã nêu tại dự thảo hay chỉ cần thỏa mãn một trong những điều kiện đó là đã được miễn thuế. Trên thực tế, đã xảy ra các trường hợp cơ quan nhà nước với doanh nghiệp có cách hiểu khác nhau. Trong khi doanh nghiệp công nghệ cao nhập khẩu một loại “nhà kính trồng hoa” cho rằng, hàng hóa của mình được miễn thuế trường hợp thiết bị, linh kiện, bộ phận rời để lắp ráp thì còn cơ quan có thẩm quyền lại dựa vào căn cứ khẳng định, hàng hóa đó không thuộc loại vật tư xây dựng trong nước chưa sản xuất nên đã từ chối không cho phép nhập khẩu với lý do trong nước đã sản xuất được, mặc dù sản phẩm trong nước có chất lượng thấp, không đáp ứng yêu cầu công nghệ cao của doanh nghiệp.

Điều đó cho thấy, dự thảo cần làm rõ quy định này theo hướng, hàng hóa nhập khẩu tạo tài sản cố định của dự án ưu đãi đầu tư theo Luật Đầu tư 2014 chỉ cần đáp ứng một trong các điều kiện nêu trên là đã được miễn thuế.

Đỗ Quyên
Nguồn: Báo điện tử Đại biểu nhân dân