Ðây là một trong những nguyên nhân khiến kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của nước ta sang các thị trường bị sụt giảm so với năm 2008. Trong bối cảnh khó khăn đó, tìm kiếm và mở rộng thị trường xuất khẩu là giải pháp quan trọng để đẩy mạnh xuất khẩu trong thời gian tới.

Ðể thực hiện được mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu đã đề ra, theo nhiều chuyên gia, ngoài việc tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa hoạt động xuất khẩu vào các thị trường chủ yếu, nhất là các thị trường đã có hiệp định mậu dịch tự do, cần tìm kiếm và mở rộng thị trường xuất khẩu mới như thị trường châu Phi, Trung Ðông… Các thị trường này hiện tiếp tục duy trì được nhu cầu nhập khẩu ổn định và không có đột biến trong chính sách thương mại, đòi hỏi về yêu cầu chất lượng sản phẩm không quá khắt khe, không đặt ra nhiều rào cản thương mại, còn nhiều tiềm năng cho hàng hóa của Việt Nam. Vì vậy, cần đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến, nghiên cứu thị trường nhằm thâm nhập một cách toàn diện hơn vào các thị trường này.

Giám đốc Trung tâm Thông tin, Dự báo kinh tế – xã hội quốc gia (Bộ Kế hoạch và Ðầu tư) Lê Ðình Ân phân tích, tại thị trường châu Phi, những tác động của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu không quá lớn. Sức mua của thị trường châu Phi hiện nay vẫn khá mạnh do các quốc gia thuộc châu lục này đều là những nước đang phát triển hoặc chậm phát triển. Tại các quốc gia này, nhu cầu nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu như hàng dệt may, lương thực, thực phẩm, dược phẩm, hàng tiêu dùng và các sản phẩm chế tạo như máy móc thiết bị phục vụ sản xuất, các sản phẩm điện, điện tử, cơ khí, các sản phẩm công nghệ cao,… là rất lớn. Như vậy, nhu cầu nhập khẩu của khu vực này rất phù hợp với cơ cấu hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, các doanh nghiệp (DN) nhập khẩu ở châu lục này cũng bị hạn chế về khả năng tài chính và đây là rào cản lớn nhất đối với các nhà xuất khẩu nước ta vì khả năng tài chính của bản thân các DN xuất khẩu Việt Nam cũng còn hạn hẹp. Thiếu thông tin về thị trường cũng là khó khăn lớn đối với các nhà xuất khẩu Việt Nam. Ngoài ra, chính các DN xuất khẩu Việt Nam chưa thật sự quan tâm và đầu tư hướng đến thị trường này.

Ðể có thể khai thác xuất khẩu tại thị trường này, trong thời gian tới, hoạt động xúc tiến thương mại phải được đặt lên hàng đầu. Bên cạnh việc tăng cường trao đổi các đoàn lãnh đạo cấp cao để thúc đẩy quan hệ hữu nghị và hợp tác, các chương trình xúc tiến thương mại quốc gia tại khu vực thị trường này cũng cần phải có sự điều chỉnh như cải tiến phương thức xúc tiến, hạn chế các đoàn khảo sát, nghiên cứu chung chung, không hiệu quả. Các cơ quan chức năng cũng cần phối hợp với một số hiệp hội DN để tìm hiểu thị trường, xúc tiến thương mại theo ngành hàng như công nghiệp nhẹ, vật liệu xây dựng, nông sản… Về phía các DN, cần tích cực kiên trì hơn trong công tác nghiên cứu thông tin thị trường, xác định mặt hàng trọng điểm xuất khẩu tại từng quốc gia, từng bước xây dựng bàn đạp để mở rộng hoạt động xuất khẩu như: An-giê-ri (gạo, cà-phê, hạt tiêu); Ăng-gô-la và Kê-ni-a (gạo, sản phẩm dệt may); Ai Cập (máy vi tính và linh kiện, hạt tiêu, rau quả và sợi); Nam Phi (gạo, giày dép, cà-phê, máy tính, sản phẩm điện tử, sản phẩm gỗ)… Mặt khác, DN cần quan tâm thị hiếu của người tiêu dùng tại thị trường này, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm, cải tiến mẫu mã, giá cả hợp lý để có thể cạnh tranh với các đối thủ trên thị trường.

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, DN Việt Nam nên chọn cho mình phương thức kinh doanh phù hợp với đặc điểm của thị trường châu Phi cũng như khả năng tài chính của mình. Theo đó, chiến lược kinh doanh của các DN Việt Nam tại thị trường châu Phi nên thông qua ba hình thức: Thứ nhất, xuất khẩu qua trung gian. Ðây là con đường mà phần lớn các DN nước ta đã áp dụng để thâm nhập thị trường châu Phi từ trước tới nay. Thứ hai, xuất khẩu trực tiếp. Ðây cũng là cách mà các DN Việt Nam sử dụng tại các nước mà chúng ta có thương vụ hoặc cơ quan đại diện như Nam Phi, Ăng-gô-la, Ai Cập cũng như một số nước có hệ thống ngân hàng khá phát triển và tiềm lực tài chính tương đối mạnh (như Ma-rốc, Ni-giê-ri-a…). Thứ ba, xuất khẩu tại chỗ để khắc phục khó khăn trong thanh toán của các nước châu Phi vì hệ thống ngân hàng kém phát triển, cũng như giảm bớt chi phí vận chuyển cho DN Việt Nam.

Ðối với thị trường Trung Ðông, đây là thị trường trung chuyển, nối liền châu Á và châu Âu, có sức tiêu thụ lớn đối với mặt hàng tiêu dùng. Những thuận lợi chủ yếu là Việt Nam có quan hệ ngoại giao với tất cả các nước, nhiều hiệp định và nghị định thư song phương đã được ký kết, theo đó rất nhiều lĩnh vực hàng xuất khẩu mà DN Việt Nam có thể khai thác ở thị trường này. Tuy nhiên, để khai thác thị trường Trung Ðông một cách hiệu quả trong thời gian tới, các DN Việt Nam cần chú ý nhiều đến đặc điểm thị trường, trong đó cần đặc biệt coi trọng đặc tính văn hóa, tín ngưỡng và những khác biệt về tập quán so với Việt Nam. Ngoài ra, cần lưu ý đặc tính kinh doanh của một số nước trong khu vực này còn phụ thuộc vào thời tiết; hình thức thanh toán cũng như loại đồng tiền thanh toán cũng là một đặc điểm mà các DN cần chú ý khi ký kết hợp đồng.

Hiện nay, cơ cấu hàng xuất khẩu của Việt Nam bổ sung rất tốt cho nhu cầu nhập khẩu của khu vực Trung Ðông. Vấn đề đặt ra với các DN ở thời điểm này là việc thiết lập các kênh thông tin về khả năng cung ứng hàng hóa. Bên cạnh đó, chất lượng hàng hóa và việc thực hiện đúng hợp đồng là điều kiện tiên quyết mang lại sự thành công cho xuất khẩu vào Trung Ðông.

Nguồn: Báo Nhân dân  điện tử