Tại tọa đàm các đại biểu đã được nghe bài tham luận của các báo cáo viên và các ý kiến thảo luận của các đại biểu.

Trong bài tham luận, Ông Maxime – Quản lý Chương trình Socodevi tại Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm phát triển Hợp tác xã (HTX) ở Quebec, Canada. Ông cho biết, trong tổng số 10.000 HTX và công ty bảo hiểm tương hỗ của Canada, Quebec hiện có 3.300 HTX và công ty bảo hiểm tương hỗ. Số xã viên là 8,8 triệu (so với 8 triệu dân – tức một xã viên tham gia nhiều HTX và so với tổng số 10 triệu xã viên HTX của Canada).. Ở Việt Nam, một điển hình do Socodevi thực hiện từ nguồn tài trợ của Chính phủ Canada đó là xây dựng HTX Evergrowth, HTX của những người nuôi bò sữa tỉnh Sóc Trăng.  HTX Evergrowth với mục tiêu phát triển để xã viên ở vùng nông thôn sản xuất tốt nhất, năng xuất ngày càng cao và chất lượng tốt nhất, giá thành thấp nhất, giá bán sữa theo chất lượng ổn định cao nhất. Đến cuối tháng 3/2012, tài sản của HTX Evergrowth là gần 15,5 tỷ VND. Trong đó, tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn là hơn 7,6 tỷ VND; tài sản cố định và đầu tư dài hạn là hơn 7,8 tỷ VND. 

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch – Đầu tư, Đặng Huy Đông. Ảnh (MPI Portal)

Tại Tọa đàm, với vai trò Cơ quan soạn thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi), thay mặt Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Thứ trưởng Đặng Huy Đông đã báo cáo tóm tắt về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi). Trong đó nêu rõ, khu vực HTX đã có đóng góp quan trọng cho nền kinh tế. Năm 2010, khu vực kinh tế tập thể với nòng cốt là HTX đóng góp 5,22% vào GDP trong khi chỉ chiếm 0,5% tổng vốn đầu tư vào toàn bộ nền kinh tế, góp phần tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo. Tuy nhiên, khu vực HTX còn có những yếu kém kéo dài như trình độ công nghệ lạc hậu, năng lực đội ngũ cán bộ quản lý yếu, chất lượng, hiệu quả hoạt động nói chung thấp; số lượng HTX đang hoạt động giảm dần trong những năm gần đây từ 14.500 vào cuối năm 2007, giảm xuống 13.532 năm 2008.  Tình hình trên có nhiều nguyên nhân khác nhau, từ nhận thức chưa đầy đủ và chưa thống nhất về bản chất và tính ưu việt của tổ chức HTX kiểu mới, hạn chế Luật HTX, đến tổ chức thực hiện Luật và chính sách hỗ trợ HTX.  Ông cho biết, Luật HTX năm 2003 còn một số hạn chế cơ bản như chưa thể hiện rõ bản chất tổ chức HTX, nhất là đặc trưng phục vụ xã viên của tổ chức HTX, sự khác biệt giữa các tổ chức HTX với doanh nghiệp và với các tổ chức xã hội – từ thiện; chưa làm thật rõ nội hàm “hợp tác” của tổ chức HTX, lợi ích và vai trò người chủ của xã viên khi tham gia HTX, mục tiêu của HTX và mối quan hệ giữa nghĩa vụ, trách nhiệm và lợi ích của xã viên với HTX. Quy định về chính sách ưu đãi, hỗ trợ HTX còn chưa sát thực tế, thiếu tính khả thi, hiệu quả chưa cao; quy định về thanh tra, giám sát, xử lý vi phạm pháp luật của HTX, chưa theo kịp phát triển của nền kinh tế; công tác quản lý nhà nước đối với HTX chưa hiệu quả, hệ thống bộ máy quản lý nhà nước đối với HTX chưa được xác lập một cách thống nhất. Đây là luật mới cần đưa ra các cuộc hội thảo lấy ý kiến, cần ý kiến đồng thuận của người dân, những vấn đề được, chưa được trước khi thông qua Quốc hội./.  Bộ trưởng cho rằng, Luật HTX sửa đổi gặp nhiều khó khăn khi mô hình HTX cũ đã ăn sâu. Chúng ta cần hiểu sự khác nhau về bản chất giữa HTX kiểu mới và HTX cũ không nên coi HTX là một doanh nghiệp đặc thù hay là một doanh nghiệp. 

Toàn cảnh Tọa đàm. Ảnh: Thúy Quyên (MPI Portal)

Thảo luận tại buổi tọa đàm, đa số đại biểu nhất trí với những điều sửa đổi của Luật. Bên cạnh đó, có một số ý kiến cho rằng, Luật HTX (sửa đổi) cần nêu rõ cơ quan quản lý Quản lý nhà nước về HTX. Tỉ lệ sử dụng dịch vụ của các xã viên trong HTX như thế nào là hợp lý có nên đưa quy định chung cho các loại hình… Một bài học kinh nghiệm cho Việt Nam được Thứ trưởng Đặng Huy Đông chia sẻ từ mô hình HTX của Philippin là nên phát triển bền vững, ko phát triển số lượng…Các nước muốn phát triển phong trào HTX cần tuân thủ 7 nguyên tắc của liên minh HTX quốc tế. Thực tế cho thấy những nước tuân thủ Luật thì đã thành công. Theo Cổng thông tin điện tử Bộ Kế hoạch và Đầu tư