Bởi vậy, các công ty chứng khoán phải tự giác kê khai, nộp thuế VAT theo đúng quy định đối với khoản ứng trước tiền bán chứng khoán cho khách hàng.

Sau khi Báo ĐTCK số ra ngày 6/6 đăng bài “Công ty chứng khoán có nguy cơ bị truy thu thuế VAT”, Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán Việt Nam (VASB) ngay lập tức có Công văn số 21.11 CV/HHCK gửi Bộ trưởng Bộ Tài chính và Chủ tịch Ủy ban chứng khoán Nhà nước (Ủy ban Chứng khoán) đề nghị bãi bỏ việc thu thuế giá trị gia tăng (VAT) cho công ty chứng khoán đối với dịch vụ ứng trước tiền bán chứng khoán. Tuy nhiên, các cơ quan chuyên môn của Bộ Tài chính đã bác kiến nghị này.

Theo VASB, ngày 25/5, Hiệp hội có Công văn số 20.11 CV/HHCK gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính và Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán kiến nghị khai thông một số vướng mắc nhằm hỗ trợ thị trường chứng khoán phát triển. Tiếp theo những ý kiến đã đề cập tại công văn này, VASB vừa đề nghị Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán bãi bỏ việc thu thuế VAT không phù hợp với điểm b khoản 4 Điều 3 của Nghị định 123/2008/NĐ-CP ngày 8/12/2008 hướng dẫn một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng, trong đó quy định đối tượng không chịu thuế VAT trong lĩnh vực kinh doanh chứng khoán gồm: môi giới, tự doanh chứng khoán, bảo lãnh phát hành, tư vấn đầu tư chứng khoán, lưu ký, quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, quản lý danh mục đầu tư chứng khoán, dịch vụ tổ chức thị trường của các Sở hoặc Trung tâm giao dịch chứng khoán, các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của pháp luật về chứng khoán.

Theo VASB, xét về bản chất, các nghiệp vụ phát sinh thêm tại công ty chứng khoán là nghiệp vụ hỗ trợ tài chính cho nhà đầu tư phù hợp với quy định tại Điều 60 Luật Chứng khoán và thuộc đối tượng không chịu thuế theo quy định của Nghị định 123. Với lập luận này, VASB cho rằng, các công ty chứng khoán không phải chịu thuế VAT đối với các dịch vụ: ứng trước tiền bán chứng khoán, repo chứng khoán, hợp tác kinh doanh chứng khoán niêm yết. Việc thu thuế VAT đối với các nghiệp vụ này là không phù hợp, nhất là trong bối cảnh các công ty chứng khoán đang gặp rất nhiều khó khăn, hầu hết đều bị thua lỗ. Nếu tận thu thuế tất cả các hoạt động nghiệp vụ tài chính trong hoạt động kinh doanh chứng khoán nêu trên sẽ đẩy các công ty chứng khoán vốn đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.

Tuy nhiên, Tổng cục Thuế, Ủy ban Chứng khoán có cái nhìn khác. Theo một quan chức Ủy ban Chứng khoán, có hai điểm khiến VASB và công ty chứng khoán không hiểu do vô tình hay hữu ý nhầm tưởng nghiệp vụ ứng trước tiền bán chứng khoán cho khách hàng là nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán, nên không phải chịu thuế VAT. Đầu tiên là theo quy định của Nghị định 123, các đối tượng không phải chịu thuế VAT ngoài các nghiệp vụ: môi giới, tự doanh chứng khoán, bảo lãnh phát hành, tư vấn đầu tư chứng khoán, lưu ký, quản lý quỹ đầu tư chứng khoán…, còn có các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của pháp luật về chứng khoán. Điều này có nghĩa là bất kỳ một nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán nào, như VASB nêu ra, mà các công ty chứng khoán triển khai đều phải được pháp luật về chứng khoán cho phép và quy định rõ ràng, thì mới được coi là đối tượng không phải chịu thuế VAT, vì chứng khoán là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện.

Mặt khác, theo quy định của Điều 60 Luật Chứng khoán, thì nghiệp vụ kinh doanh mà công ty chứng khoán được phép triển khai gồm: môi giới, tự doanh, bảo lãnh phát hành chứng khoán và tư vấn đầu tư chứng khoán. Tại khoản 3 Điều 60 quy định: “Ngoài các nghiệp vụ kinh doanh trên, công ty chứng khoán được cung cấp dịch vụ tư vấn tài chính và các dịch vụ tài chính khác”. Theo đại diện Ủy ban Chứng khoán, như vậy không có nghĩa là công ty chứng khoán được tự chủ trong triển khai các nghiệp vụ mới, bởi chứng khoán là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện, nên chỉ khi Bộ Tài chính cho phép công ty chứng khoán mới được triển khai các dịch vụ tài chính khác, trong đó có cho khách hàng ứng trước tiền bán chứng khoán. Khi đó, dịch vụ này mới không phải chịu thuế VAT.

Để làm rõ hơn quy định này, Luật Chứng khoán sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/7 tới đã sửa khoản 3 Điều 60 với nội dung: “Ngoài nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán quy định tại khoản 1 Điều này, công ty chứng khoán được nhận ủy thác quản lý tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân, cung cấp dịch vụ tư vấn tài chính và các dịch vụ tài chính khác theo quy định của Bộ Tài chính”.

Vị quan chức của Ủy ban Chứng khoán cho biết thêm, theo quy định của Thông tư 74/2011/TT-BTC hướng dẫn về giao dịch chứng khoán của Bộ Tài chính có hiệu lực từ ngày 1/8 tới, công ty chứng khoán được phép triển khai giao dịch ký quỹ. Như vậy, khi đó nghiệp vụ này mới không phải là đối tượng chịu thuế VAT, còn hiện tại, việc thu thuế là đúng theo quy định của pháp luật về chứng khoán và Luật thuế VAT. Bởi vậy, các công ty chứng khoán phải tự giác kê khai, nộp thuế VAT theo đúng quy định đối với khoản ứng trước tiền bán chứng khoán cho khách hàng.

Trao đổi với ĐTCK, ông Bùi Văn Nam, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, theo chỉ đạo của Bộ Tài chính về thu 10% thuế VAT đối với phí dịch vụ ứng trước tiền bán chứng khoán, Tổng cục đang chỉ đạo Cục thuế các địa phương thực hiện nghiêm túc. Về nguyên tắc, trong quá trình kiểm tra, quyết toán thuế, nếu cơ quan thuế phát hiện công ty chứng khoán không tự giác kê khai, tự giác tự nộp thuế VAT đối với khoản phí này, thì sẽ truy thu và xử phạt theo đúng quy định tuỳ theo tính chất vi phạm, nhằm đảm bảo công bằng trong chấp hành nghĩa vụ thuế của các công ty chứng khoán.

Theo Hữu Đạo – DTCK Online