Tất cả đã và đang đẩy ngành XK điều nhân Việt Nam tới chỗ gặp rất nhiều khó khăn.

Cây điều bị lấn át

Ngay tại cuộc họp bàn về tín dụng “cứu” ngành điều được Hiệp hội Điều VN (Vinacas) tổ chức tại TPHCM vào tháng 2.2012 vừa qua, các DN chế biến – XK điều đã không ngớt lời ta thán, báo động nguy cơ không thể hoàn thành sứ mệnh của quốc gia XK điều hàng đầu thế giới của VN.

Năm 2012, với ngành điều VN, dù chưa đi hết niên vụ đã xuất hiện quá nhiều tín hiệu “suy giảm” hoặc “giảm sâu” không tốt cho “sức khỏe” ngành điều. Cụ thể, nói về diện tích điều, theo kỹ sư Phạm Quang Đẩu – chuyên gia ngành điều: “Nếu như trước đây, VN kỳ vọng sẽ có gần 400.000ha điều. Nhưng tới thời điểm này, con số trên chỉ còn khoảng 300.000ha; bởi cây điều đã và đang bị các loại cây trồng khác có giá trị kinh tế lớn hơn lấn át như: Caosu, càphê, cacao… Diện tích điều giảm, kéo theo sản lượng điều cũng sa sút theo”. Bằng chứng, để đủ sản lượng điều thô sản xuất, các DN không ngừng gia tăng sản lượng điều thô nhập khẩu từ Châu Phi, Campuchia… (năm 2011 nhập khẩu 430.000 tấn). Đây cũng là giai đoạn khó khăn nhất của ngành điều.

Ngoài sản lượng thiếu hụt do thời tiết xấu, chi phí chế biến (nguyên vật liệu, tiền công, tiền lương, xăng, dầu điện, nước…) tăng đột biến đã gây bao khốn khó cho các DN. Theo báo cáo của các DN thuộc Vinacas, chỉ tính riêng chi phí nguyên liệu mua trong nước đã tăng 100% so với năm trước. Bên cạnh đó là tình trạng thiếu hụt lao động… Kết quả sản lượng chế biến của toàn ngành điều giảm khoảng 30% với vụ 2010. Ngoài các “cái giảm” trong nước, thì thị trường XK điều của VN ra thế giới trong thời gian qua cũng… giảm không thua kém. Sau quý II/2011, giá XK đã giảm mạnh, do sức mua yếu tại một số thị trường trọng điểm, đặc biệt là EU do khủng hoảng nợ công. Vì vậy, năm 2011, VN chỉ XK được 166.109 tấn nhân điều các loại và 40.000 tấn dầu vỏ hạt điều, với kim ngạch XK đạt 1,35 tỉ USD, giảm 16,46% về sản lượng so với năm trước.

Sẽ gặp khó khăn, nếu…!

Ông Nguyễn Thái Học – Chủ tịch Vinacas, trong cuộc họp tín dụng với 15 ngân hàng bàn giải pháp “cứu” ngành XK điều – đã cho biết: Hiện tại, các DN điều còn nợ các ngân hàng khoảng 3.000 tỉ đồng. Trong lúc nợ ngân hàng chưa trả xong, ngành điều VN lại phải đối mặt với việc lo vốn để thu mua hết 380.000 tấn điều thô trong nước, càng khiến các DN không khỏi lo lắng. Tiền đâu trả nợ gần 3.000 tỉ? Tiền đâu ứng ra để mua hết 380.000 tấn điều thô trong dân? Ông Học cho biết: Năm 2012, ngành điều dự kiến thu mua trong nước 380.000 tấn điều thô và nhập khẩu 300.000 tấn từ nước ngoài.

 Phải chuẩn bị tốt tài chính cho 2 công việc trên, ngành điều mới đạt chỉ tiêu chế biến – XK 170.000 tấn điều nhân và 60.000 tấn dầu vỏ hạt điều, với tổng kim ngạch XK khoảng 1,5 tỉ USD. Bằng không, sẽ rất khó đạt chỉ tiêu đề ra trong năm 2012”. Vinacas đã có kiến nghị chính thức lên Chính phủ xin được sự hợp tác của các ngân hàng trong việc hỗ trợ vốn vay ngắn hạn và trung hạn, các DN mới thu mua hết 100% sản lượng điều thô sản xuất trong nước của niên vụ 2012 (380.000 tấn).

Theo ông Nguyễn Đức Thanh – Phó Chủ tịch Vinacas: “Chỉ khoản tiền mua hết sản lượng điều trong nước, ngành điều phải có 13.300 tỉ đồng. Nếu ngân hàng hỗ trợ tín dụng để nhập khẩu điều thô, ngành điều phải cần thêm 13.230 tỉ đồng. Cộng với các khoản trang bị máy móc… Tổng cộng nguồn vốn mà các DN chế biến – XK điều VN cần ngân hàng hỗ trợ trong năm 2012 này, xấp xỉ gần… 30.000 tỉ đồng”. Vẫn biết đó là nguồn tiền khổng lồ, việc các ngân hàng hỗ trợ cho vay hết hay không, còn là dấu hỏi lớn. Tuy nhiên, chưa lúc nào, trên 250 DN là thành viên Vinacas lại cần ở sự hỗ trợ về tín dụng của các ngân hàng như lúc này. Theo một số chuyên gia ngành điều, ngành chế biến – XK điều là ngành sản xuất phụ thuộc rất nhiều vào thời điểm mùa vụ. Nếu ngân hàng hỗ trợ, phải hỗ trợ 100% nguồn vốn đáp ứng đầy đủ và kịp thời nhu cầu thu mua cho các DN khi vào chính vụ điều.

 Ngành điều cũng kiến nghị ngân hàng áp dụng hình thức cho vay tín chấp, thế chấp theo hạn mức tín dụng bằng 90% giá trị kho hàng hoặc giá trị tài sản DN (thay vì chỉ 70% giá trị như áp dụng hiện nay). Mặt khác, do vòng quay vốn cùng với chu trình dự trữ nguyên liệu và sản xuất điều kéo dài từ 6 – 12 tháng; vì vậy, ngân hàng cho phép gia tăng thời hạn tín dụng đối với các khoản vay của DN thu mua, chế biến, XNK điều lên 12 tháng.

 Nếu ngân hàng chỉ hạn định cho vay 6 tháng, DN sẽ khó xoay xở vốn để trả nợ… Chủ tịch Vinacas – ông Nguyễn Thái Học – cho rằng: “Không phủ nhận ngành điều những năm gần đây đã là niềm tự hào của đất nước, khi trở thành ngành XK mũi nhọn, biến VN trở thành quốc gia XK hàng đầu thế giới. Song, niên vụ 2012, trong khó khăn chung cả trong và ngoài nước, ngành điều rất cần sự hỗ trợ của Chính phủ và các bộ, ngành…; đặc biệt là các ngân hàng về tài chính. Bằng không, ngành điều VN sẽ gặp rất nhiều gian khó trong năm nay”.

Cao Nguyễn Đông Anh
Nguồn: Báo Điện tử Lao động