Thực tế cho thấy lâu nay, người dân các nước Đông Nam như Myanmar, Campuchia, Lào, Việt Nam vẫn sử dụng đồng USD và đồng nội tệ trong giao dịch buôn bán thông thường.

Hãng tin AFP ước tính là tại Việt Nam, USD chiếm tỷ trọng khoảng 20% trong khối lượng tiền tệ lưu thông. Ông Sean Turnell, chuyên gia kinh tế Myanmar tại đại học Macquarie Sydney (Australia) cho biết là ông chưa bao giờ thấy một người Mianma nào để tiết kiệm bằng đồng kyat của nước này.

Theo chuyên gia Jayant Menon của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), tình trạng “đôla hóa”, phản ánh sự thiếu tin tưởng vào đồng nội tệ ở một số quốc gia Đông Nam Á.

Vấn đề là trong nhiều tháng qua, đồng USD liên tục giảm giá và xuống tới mức thấp nhất kể từ tháng 1/2010 so với một số ngoại tệ lớn khác. Trước mắt, những biến đổi này chưa tác động mạnh đến việc dùng đồng tiền quốc gia, nhưng nếu tình trạng này kéo dài, về trung hạn, người dân tại các nước Đông Nam Á có thể chuyển hướng, mua vàng để tiết kiệm, thay vì mua USD như ở Việt Nam. Do vậy, nhà kinh tế Menon cho rằng về lâu dài, các nước Đông Nam Á nên “phi đô la hóa”.

Đương nhiên, tình trạng phụ thuộc vào đồng USD cũng mang lại một số lợi thế như ổn định thị trường tiền tệ và các chính phủ không thể in thêm tiền trong trường hợp thâm hụt ngân sách, vì điều này càng làm cho đồng tiền quốc gia bị mất giá, nguy cơ lạm phát cao.

Thế nhưng, tình trạng phụ thuộc đồng USD sẽ gây khó khăn cho việc kiểm soát khả năng cung ứng đồng tiền quốc gia và đề ra chính sách về tỷ giá. Chuyên gia Menon phân tích, trước khủng hoảng tài chính toàn cầu, một số nước, đặc biệt là Campuchia và Việt Nam, có lạm phát cao, trong khi các ngân hàng Nhà nước lại không thể làm được gì trong việc giảm bớt khối lượng tiền tệ dôi dư để kiềm chế lạm phát.

Cho dù sự phụ thuộc vào đồng USD Mỹ gây ra những bất cập, nhưng một số nước Đông Nam Á vẫn muốn duy trì tình trạng này. Tổng thư ký Hội đồng Kinh tế quốc gia Campuchia Hang Chuon Naron nhận định nhờ có việc “đô la hóa” mà người dân không lo sợ khi gửi tiền vào ngân hàng, vì giá trị đồng tiền quốc gia được gắn vào đồng USD. Theo chuyên gia này, chỉ có thể tiến hành “phi đô la hóa” chừng nào có đồng riel (đồng nội tệ Campuchia) mạnh. Do vậy, cần từng bước nâng tỷ lệ đồng riel trong dự trữ tiền tệ quốc gia và qua đó về lâu dài, tạo dựng được lòng tin của người dân.
    
Kinh tế gia Menon cũng nhấn mạnh việc “phi đô la hóa” là một quá trình lâu dài, bởi vì “nếu các chính phủ tìm cách thay đổi hệ thống này, kinh nghiệm cho thấy là  phản tác dụng, không hiệu quả và còn làm chậm hơn quy trình phi USD hóa”.

Thực tế cho thấy là các chính phủ ở Đông Nam Á vẫn có thể đưa ra những biện pháp hướng tới việc giảm sử dụng đồng USD, như khuyến khích tiết kiệm bằng tiền quốc gia hay các công ty ngoại quốc hạn chế dùng USD khi trả lương cho nhân viên sở tại. Về trung hạn, các nước Đông Nam Á có thể sử dụng cơ chế Thỏa thuận bản vị tiền tệ (CBA), tức là số lượng tiền tệ quốc gia được phát hành phải được bảo đảm bằng số lượng dự trữ bằng đồng USD.

                Minh Tâm (theo RFI)
Nguồn: Báo điện tử Tầm Nhìn