Cộng đồng kinh tế ASEAN: Chủ động nắm bắt cơ hội
Người Việt Nam đang lo ngại sâu sắc về USD trong bối cảnh hệ thống tài chính của nước Mỹ tiếp tục ngập sâu trong rắc rối.

Cơ hội lớn…

 Sự ra đời của AEC đánh dấu nấc thang hội nhập mới của các nền kinh tế ASEAN với mục tiêu xây dựng một không gian kinh tế ASEAN gắn kết, cạnh tranh, năng động, sáng tạo, lấy người dân làm trung tâm. Hơn bao giờ hết, doanh nghiệp cần phải hiểu rõ cơ hội và thách thức khi AEC được thành lập. Chính vì vậy, việc tuyên truyền, quảng bá về Cộng đồng kinh tế ASEAN tới cộng đồng doanh nghiệp luôn là ưu tiên của mỗi quốc gia ASEAN thời gian qua, trong đó có Việt Nam.

Trợ lý Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Vũ Quang Minh

Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh khẳng định, trong quá trình hội nhập, ASEAN đã đóng góp nhiều sáng kiến cho sự phát triển của khu vực như nhập khẩu nội khối, mở cửa thị trường dịch vụ, hải quan, quy định về xuất xứ. ASEAN đã trở thành đối tác thương mại đứng thứ hai của Việt Nam với tốc độ tăng trưởng bình quân 14,5%/năm trong thập kỷ qua. Kim ngạch thương mại hai chiều của Việt Nam với ASEAN tăng từ khoảng 19 tỷ USD năm 2006 lên 41,36 tỷ USD năm 2016. ASEAN là thị trường lớn thứ 3 và là đối tác thương mại cung cấp nguồn hàng hóa lớn thứ 3 cho các doanh nghiệp Việt Nam. ASEAN cũng là “nguồn cung” FDI quan trọng của Việt Nam với tổng vốn đăng ký khoảng 64 tỷ USD, đồng thời là cầu nối cho nhiều khoản đầu tư của các công ty đa quốc gia có trụ sở tại ASEAN. Tuy nhiên, ASEAN cần vượt qua nhiều khó khăn như khoảng cách phát triển giữa các nước, khác biệt giữa trình độ phát triển, luật pháp, thể chế, nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Nhiều vấn đề cũng nảy sinh trong quá trình hội nhập như mục tiêu phát triển, già hóa dân số, “bẫy thu nhập trung bình”, bất bình đẳng và các mối đe dọa phi truyền thống.

Chủ tịch Viện Nghiên cứu kinh tế ASEAN và Đông Á (ERIA) Giáo sư Hidetoshi Nishimura, chia sẻ: Qua nửa thế kỷ, ASEAN đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, bảo đảm hòa bình và ổn định trong khu vực Đông Nam Á. Đây là yếu tố vô cùng quan trọng cho toàn bộ khu vực châu Á nói chung. Sự thịnh vượng của khu vực châu Á được gói gọn trong ba yếu tố đó là: Hòa bình, dân số và sự ổn định. ASEAN đang nỗ lực triển khai thị trường chung và khu vực có nền tảng sản xuất, qua đó mang lại cơ hội cho tất cả các quốc gia thành viên và cư dân của ASEAN.

… và thách thức không nhỏ

Đánh giá về tiềm năng phát triển của AEC, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) Võ Trí Thành cho rằng, AEC có tiềm năng lớn nhưng cũng nhiều thách thức cho các doanh nghiệp Việt Nam. Ông Võ Trí Thành nhấn mạnh, AEC có “4 cái đủ” gồm: thứ nhất, đủ lớn và hấp dẫn, bằng chứng là có tới 625 triệu dân trẻ, với tầng lớp trung lưu tăng nhanh; là khu vực hấp dẫn các nhà đầu tư lớn. Thứ hai, có đủ thuận lợi như việc giảm thuế quan nhanh, kết cấu hạ tầng đã được cải thiện. Thứ ba, đủ sáng tạo vàthứ tư là có ý chí chính trị, mục tiêu và lấy con người làm trung tâm. Tuy nhiên, với doanh nghiệp Việt Nam, có khát vọng, bản lĩnh nhưng chưa chuyên nghiệp, kỷ luật chưa tốt; kết nối với chính sách, các tập đoàn chưa có. Thị trường là cạnh tranh, đòi hỏi các doanh nghiệp khu vực tư nhân phải tham gia mạnh mẽ hơn và nhận được sự tham vấn thường xuyên trong quá trình triển khai đầu tư, kinh doanh.

Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, năng lực cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam liên quan nhiều đến nhiều nguyên nhân như hạn chế về cơ sở hạ tầng, bao gồm hạ tầng “cứng” như cầu đường, cảng bến… hạ tầng mềm như hệ thống pháp lý, bộ máy hành chính… hạn chế về nguồn nhân lực, tốc độ điều hành cơ cấu kinh tế để lợi ích tăng trưởng kinh tế được phân bổ đồng đều hơn. Hạn chế về nhận thức của các cấp, các ngành, doanh nghiệp, người dân trong việc ứng xử với quá trình hội nhập thị trường cũng đang là thách thức không nhỏ.

Chủ động hơn trong hội nhập

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh, doanh nghiệp chỉ có thể tận dụng được những lợi thế của AEC khi thực sự “đặt chân” vào thị trường ASEAN, trở thành “người chơi” trên thị trường đó và là một người chơi có đủ năng lực. Hơn lúc nào hết, cộng đồng doanh nghiệp không chỉ là người thụ hưởng mà phải trở thành người tham gia đặt ra luật chơi, chủ động quan tâm và đóng vai trò lớn hơn trong định hình ASEAN và AEC, vì lợi ích của chính các doanh nghiệp.

Còn theo Tổng Thư ký Lê Lương Minh, ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng cần vượt qua những thách thức. Việt Nam có vai trò quan trọng trong thúc đẩy sự phát triển của ASEAN. Kể từ khi tham gia ASEAN, Việt Nam đã đẩy mạnh hợp tác với các quốc gia thành viên khác trong thương mại nội khối, cũng như tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, với việc tham gia Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực – RCEP và ký Hiệp định thương mại tự do với Liên minh châu Âu và Liên minh Kinh tế Á-Âu. Việt Nam sẽ tận dụng được sức mạnh tập thể của ASEAN, đồng thời đầu tư thương mại giữa Việt Nam và ASEAN sẽ mạnh mẽ hơn.

 Để làm được điều này, nhiều chuyên gia cho rằng, thông tin luôn là chìa khóa mở cánh cửa đầu tiên dẫn đến thành công. Việc hiểu rõ về  AEC, nắm bắt được cơ hội, nhìn nhận đúng thách thức sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng được chiến lược và kế hoạch khả thi để phát triển tại thị trường ASEAN. 

Nguyễn Quỳnh
Nguồn: Báo điện tử Đại biểu nhân dân