Giải quyết tranh chấp thương mại: Giải quyết tranh chấp thương mại:
Người Việt Nam đang lo ngại sâu sắc về USD trong bối cảnh hệ thống tài chính của nước Mỹ tiếp tục ngập sâu trong rắc rối.

– Xin ông cho biết những ưu thế của cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại bằng hình thức trọng tài so với việc kiện ra toà án kinh tế?

Giải quyết tranh chấp thương mại bằng hình thức trọng tài có 4 ưu thế so với giải quyết bằng con đường toà án. Thứ nhất là thủ tục giải quyết đơn giản và nhanh. Thứ hai là bảo đảm bí mật (xử kín) – điều này rất quan trọng đối với DN vì nó liên quan đến vấn đề uy tín, thương hiệu của DN. Thứ ba, các trọng tài viên là những chuyên gia hàng đầu. Ví dụ như Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam có tới 117 trọng tài viên trong nước và 6 trọng tài viên quốc tế. Họ đều là những chuyên gia đầu ngành của hầu hết các ngành trọng yếu. Trình độ các trọng tài viên thường là tiến sĩ, nếu thấp cũng là cao học. Ưu thế thứ tư, xét xử bằng cơ chế trọng tài chỉ một lần nên nó là chung thẩm. Quyết định của trọng tài buộc các bên phải thi hành ngay, nếu không sẽ được chuyển sang cơ quan thi hành án dân sự thi hành.

Vì những ưu thế này nên hầu hết các hợp đồng thương mại có yếu tố nước ngoài thường có điều khoản cuối cùng “nếu có tranh chấp xảy ra sẽ được giải quyết bằng hình thức trọng tài”. Các DN nước ngoài đã rất quen với cơ chế giải quyết tranh chấp này, nhưng các DN Việt Nam thì vẫn chưa quen.

– Vậy lý do mà DN Việt Nam chưa mặn mà với cơ chế giải quyết tranh chấp bằng trọng tài đơn giản chỉ vì chưa quen, thưa ông?

Nói như vậy cũng được! Nhưng, một nguyên nhân sâu xa nữa là do nhiều năm trước các quyết định của trọng tài chưa có chế tài thi hành nghiêm ngặt. Nên DN ngại. Hiện nay, chúng ta đã có Pháp lệnh trọng tài 2003, quy định khá chặt chẽ quy trình, thủ tục giải quyết cũng như giá trị pháp lý chung thẩm buộc các bên phải thi hành của quyết trọng tài. Theo kế hoạch, năm 2009 sẽ có Luật Trọng tài. Tuy nhiên, điều này cũng phải dần dần để DN hiểu được sự tiện lợi của cơ chế trọng tài.

– Theo ông thì, vấn đề bây giờ chỉ còn là làm thế nào để giới thiệu, quảng bá cho cơ chế giải quyết trọng tài?

Đúng vậy! Gần đây, với sự hỗ trợ của một dự án Đan Mạch, chúng tôi đã tiến hành tập huấn cho các DN về giải quyết tranh chấp bằng con đường trọng tài hơn 30 tỉnh, thành phố trên cả nước. Tiến tới, 64 tỉnh, thành phố đều được tập huấn. Với nguyên tắc phi lợi nhuận trong hoạt động, cũng như những ưu điểm của mình, cơ chế trọng tài đang là một xu thế phát triển của kinh tế quốc tế.

Tuy nhiên, để cơ chế trọng tài trở thành một thành tố không thể thiếu trong hoạt động thương mại thời gian tới, các trung tâm trọng tài nói chung, VIAC nói riêng vẫn phải liên tục khẳng định năng lực xét xử của mình. Các trung tâm trọng tài của Việt Nam tiến tới không chỉ là chỗ dựa tin cậy của DN Việt Nam mà có thể còn là sự lựa chọn của các DN nước ngoài trong các giao thương quốc tế. Các trung tâm trọng tài của Việt Nam đang nhanh chóng hoàn thiện mình để ngang tầm với các trung tâm trọng tài của các quốc gia trong khu vực và thế giới.

Xin cảm ơn ông!

LS Phạm Ngọc Thạch – Trọng tài viên của VIAC: Chúng ta đã trải qua một giai đoạn quá dài các quyết định trọng tài chỉ nằm trên giấy vì không có cơ chế thực thi bắt buộc. Chính vì vậy, đến nay hầu hết các DN chưa biết giá trị pháp lý của những quyết định trọng tài. Các DN vẫn thường lựa chọn cơ quan quyền lực nhà nước giải quyết với tâm lý những quyết định đó giá trị pháp lý cao hơn.

DN cần thời gian để xoá đi những tâm lý đã ăn sâu từ nhiều năm nay. Hội nhập cũng mở ra một phương thức tiếp cận cơ chế trọng tài nhanh hơn. Bởi Các DN nước ngoài khi ký kết hợp đồng thương mại với DN Việt Nam thường lựa chọn điều khoản giải quyết tranh chấp bằng trọng tài trong hợp đồng.

LS Trần Hữu Huỳnh – Phó chủ tịch VIAC: Các DN cần biết những điều kiện để tiến hành giải quyết theo thủ tục trọng tài. Để được giải quyết bằng cơ chế trọng tài, trong hợp đồng thương mại cần ghi rõ trung tâm trọng tài sẽ xử lý khi xảy ra tranh chấp. Nhìn chung các thoả thuận càng chi tiết càng tốt ví dụ, luật áp dụng cho thủ tục tố tụng là luật nào? Luật áp dụng cho nội dung vụ tranh chấp là luật nào? Ngôn ngữ xử lý? Khi tiến hành tố tụng, các DN có quyền lựa chọn trọng tài viên giải quyết vụ việc của mình. Nhưng cần lưu ý, các trọng tài viên không phải là luật sư của mình mà sẽ là người công tâm đứng ra giải quyết vụ việc và chỉ tuân theo pháp luật.

Nguồn:  Báo Điện tử Diễn đàn doanh nghiệp