Sự việc trên cho thấy, cơ quan quản lý cao nhất đối với chỉ dẫn địa lý càphê Buôn Ma Thuột là UBND tỉnh Đắc Lắc đã có nhiều hớ hênh, trong đó sơ hở lớn nhất là chỉ dẫn địa lý (CDĐL) này chưa từng được đăng ký bảo hộ ở một quốc gia nào trên thế giới.

Tài sản quốc gia bị chiếm đoạt

Như Lao Động đã thông tin, một doanh nghiệp Trung Quốc là Công ty Guangzhou Buon Ma Thuot Coffee Co.,Ltd đã được bảo hộ độc quyền 10 năm trên lãnh thổ Trung Quốc đối với các nhãn hiệu “Buon Ma Thuot và chữ Hán”, “Buon Ma Thuot Coffee 1896 và logo”. Theo phát hiện mới đây của Cty CP sở hữu trí tuệ Bross và cộng sự (Hà Nội), một doanh nghiệp ở Pháp là ITM Enterprises (Société Anonyme) cũng đã được cơ quan sở hữu trí tuệ Pháp cấp đăng ký độc quyền sử dụng thương hiệu “Dak Lak” cho sản phẩm càphê kể từ ngày 25.9.1997.

Nghiêm trọng hơn, ITM Enterprises đã sử dụng thương hiệu độc quyền tại Pháp để tiếp tục đăng ký bảo hộ trên phạm vi toàn cầu theo hệ thống Madrid – hệ thống đăng ký nhãn hiệu quốc tế được hình thành bởi Thỏa ước Madrid có hiệu lực từ năm 1891 và Nghị định thư Madrid có hiệu lực từ 1993. Theo Bross và cộng sự, chính xác là ITM Enterprises đã đăng ký bảo hộ độc quyền thương hiệu càphê “Dak Lak” tại 10 quốc gia ngoài Pháp là Áo, Bulgaria, Bỉ, Hà Lan, Luxembourg, Thụy Sĩ, CH Czech, Đức, Croatia, Hungary, Italia, Morocco, Monaco, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Romania, Slovenia, Slovakia, Nga và Serbia.

Đây là một hiện tượng pháp lý nghiêm trọng, bởi Buon Ma Thuot (hoặc Dak Lak) gắn liền với sản phẩm càphê là CDĐL và là tài sản của Nhà nước Việt Nam, việc nước ngoài sở hữu nó đồng nghĩa với tài sản quốc gia bị chiếm đoạt. Cũng từ đây, càphê VN bị ngăn chặn ngay từ cửa khẩu các nước hoặc bị kiện do xâm phạm quyền độc quyền là điều có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Về lâu dài, niềm tin của khách hàng quốc tế đối với sản phẩm càphê Buôn Ma Thuột sẽ suy giảm nghiêm trọng, do không thể phân biệt giữa càphê Buôn Ma Thuột và càphê Buôn Ma Thuột rởm.

Chưa đăng ký bảo hộ ở nước ngoài

Theo luật sư Lê Quang Vinh – Cty CP sở hữu trí tuệ Bross và cộng sự – thì không chỉ ở Pháp và Trung Quốc, việc hủy bỏ hiệu lực nhãn hiệu

“Dak Lak” của ITM Enterprises phải được tiến hành tại 10 quốc gia khác, nên sẽ tốn kém và mất nhiều thời gian. Nhưng theo Cục Sở hữu trí tuệ và Hiệp hội Càphê – Cacao VN, UBND tỉnh Đắc Lắc phải tiến hành việc này với tư cách là cơ quan quản lý cao nhất đối với CDĐL càphê Buôn Ma Thuột.

Về lâu dài, phải đẩy nhanh tiến độ quản lý, đầu tư, phát triển CDĐL càphê Buôn Ma Thuột – hiện mới có khoảng 26% diện tích càphê robusta trong vùng CDĐL càphê Buôn Ma Thuột được cấp quyền sử dụng cho 8 DN tại Đắc Lắc. Ở nước ngoài, CDĐL càphê Buôn Ma Thuột vẫn chưa được đăng ký bảo hộ tại bất kỳ một quốc gia nào và đây là hớ hênh dẫn đến nguy cơ bị chiếm đoạt thương hiệu. Vì vậy, cần xúc tiến ngay việc đăng ký bảo hộ CDĐL càphê Buôn Ma Thuột trên thế giới, nếu ngại tốn kém thì ít nhất cũng phải đăng ký tại các quốc gia hàng đầu về nhập khẩu càphê của VN.

Đặng Trung Kiên
Nguồn: Báo Điện tử Lao động