Chỉ tính riêng chuyện hàng hóa XNK thuộc danh mục phải kiểm tra chất lượng, kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) trước khi thông quan đã có những văn bản hướng dẫn chồng chéo khiến cả DN lẫn hải quan không biết áp dụng thế nào?

Đơn cử, quy định tại Nghị định số 154, ngày 15-12-2005, “Hướng dẫn thực hiện Luật Hải quan” khoản 1, điều 12 quy định: Hàng hóa nhập khẩu thuộc nhóm hàng hóa phải kiểm tra VSATTP, kiểm tra chất lượng, điều kiện để thông quan là DN chỉ cần xuất trình được giấy đăng ký kiểm tra Nhà nước về chất lượng, về VSATTP. Thế nhưng ngay tại khoản 2 của điều này lại quy định: “Trong thời gian chờ kết quả giám định nếu DN có nhu cầu mang hàng về bảo quản thì phải bảo đảm điều kiện về giám sát hải quan”. Theo giải thích của một cán bộ hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn: Quy định điều kiện này có nghĩa DN phải có kho riêng biệt, hoặc kho chuyên dụng, nếu không thì phải thuê kho tại cảng để hải quan niêm phong chờ kết quả giám định. Quy định này lại ngược với công văn số 1578/GSQL, ngày 14-4-2006, của Tổng cục Hải quan hướng dẫn: “Tạm giải phóng hàng khi có giấy đăng ký kiểm tra, chủ hàng tự bảo quản, hải quan không giám sát”. Thậm chí công văn 4761, ngày 9-10-2006 còn nhắc lại một lần nữa, “… tạm giải phóng hàng và giao chủ hàng tự chịu trách nhiệm giữ nguyên hiện trạng hàng hóa cho đến khi có kết luận về chất lượng hàng hóa”.

Thông thường thời gian qua hải quan các cửa khẩu đều giải quyết cho DN nhận hàng về tự bảo quản, chờ có kết luận về chất lượng hàng hóa của cơ quan chức năng nếu “đạt chất lượng” thì thông quan còn “không đạt” thì buộc tái xuất hoặc tiêu hủy theo tinh thần khoản 1 Nghị định 154 và công văn 1578; 4761.

Tuy nhiên, gần đây hải quan ở một số cửa khẩu không đồng ý cho DN đem hàng về kho trong khi chờ kết quả kiểm tra chất lượng của các cơ quan chức năng với lý do “áp dụng theo tinh thần của khoản 2, điều 12 Nghị định 154, vì “DN không có kho riêng biệt đủ điều kiện để niêm phong quản lý”. Tìm hiểu, chúng tôi được biết: Gần đây có một số DN lợi dụng sự thông thoáng này, nhận hàng về tung ra thị trường tiêu thụ ngay, đến khi có kết quả giám định không đạt chất lượng buộc phải tái xuất hoặc tiêu hủy thì không còn hoặc còn rất ít hàng hóa.

Việc “cho DN mang hàng về tự bảo quản” và có cần hay không cần sự giám sát của hải quan, nếu theo hướng dẫn ở một số văn bản đã nêu trên, thì mỗi nơi áp dụng mỗi khác là lẽ đương nhiên. Việc làm này dễ gây hiểu nhầm là tùy tiện, cho nên hải quan TPHCM vừa có văn bản kiến nghị Tổng cục Hải quan “có văn bản chính thức hướng dẫn về cơ chế thông quan đối với hàng hóa phải kiểm tra Nhà nước về chất lượng, về VSATTP”…

Nguồn: Báo Người Lao động